Meerwaarde bieden aan de samenleving

Wat is er met onze wereld en met ons aan het gebeuren, en wat betekent dat? Deze vraag stellen wij ons vanuit christelijk geloof en perspectief.

Christenen zijn hoopscheppers, hoop scheppen en vertrouwen genereren, zin geven, hoopgevers. Wij mogen niet vergeten dat we door anderen hoop te geven wij zelf ook hoop kunnen krijgen. Geloven en hopen blijven belangrijk voor alle mensen maar voor christenen in het bijzonder. Maar liefde ervaren misschien nog ietsje meer.

Vanuit katholiek uitzicht op de samenleving zijn wij erop gericht ons te laten gezeggen door wat zich aan verbondenheid in goedheid en liefde aandient. Ons geloof krijgt gestalte en betekenis in nabijheid aan en verbondenheid met wat er in de wereld gebeurt. Als christenen staan wij niet los van de wereld, wij staan er middenin en we zullen daarin ons ook engageren. Soms is hierbij een flinke portie verontwaardiging voor nodig. Grenzen trekken en structuur in het leven aanhouden.

Zien, oordelen, handelen

Het is wel een kwestie van eerst goed te zien wat er allemaal in deze wereld aan het gebeuren is zodat we ook kunnen oordelen en handelen. Dat hebben wij geleerd van Kardinaal Jozef Cardijn: zien, oordelen, handelen. Dat zien noemen we de tekenen van de tijd doorzoeken en te interpreteren of beoordelen in het licht van het evangelie. Dat vraagt om actie: steeds opnieuw de kerk bij de tijd brengen en een meerwaarde betekenen voor de samenleving. De werkelijkheid is voortdurend aan verandering onderhevig.

De uitdagingen van deze tijd zijn o.m. oorlog, klimaat, migratie, diversiteit, racisme, gezondheidszorg, energiecrisis, digitale revolutie en meer. Hierbij is het onze opdracht de wereld waarin wij leven, en evenzeer haar verwachtingen, strevingen en haar dikwijls dramatische karakter, te onderkennen en te verstaan. Op die basis kunnen we onderscheiden wat belangrijk is en ook sporen naar de aanwezigheid van God en van zijn plannen.

Geloof kan bergen verzetten. Maar om bergen te verzetten hebben wij overtuiging en wilskracht nodig. We moeten ervan uitgaan dat we bergen kunnen verzetten omdat het moet. Als iets moet lukt het meestal. Het mogelijke zou nooit zijn bereikt als niet mensen, keer op keer hadden geprobeerd het onmogelijke te bereiken. Constant in beweging zijn. Onze blik naar de toekomst richten.

Ubuntu: ik ben omdat wij zijn

Wij leven altijd in verbondenheid met anderen. Samenleven hangt ten diepste af van welwillendheid, de bereidheid elkaar te vertrouwen en elkaar de ruimte te geven. Ik ben dankzij de ander en omgekeerd. “Ubuntu”, zegt men in sub-Sahara Afrika. “Ik ben omdat wij zijn”. Zijn is mede-zijn, maar dit mede-zijn is altijd concreet.

De Ubuntu-filosofie streeft naar verbetering van het leven. Het is het besef dat we slechts mens zijn via de humaniteit van andere menselijke wezens. Mens word je via de erkenning van de medemens in zijn waardigheid. Mens zijn is je menselijkheid bevestigen door de menselijkheid van anderen te erkennen en op grond daarvan menselijke relaties met anderen aan te knopen. Als mens zijn alle mensen evenveel waard.

Zorg is het hart van de samenleving

Zo dienen en bevorderen we samen het “bonum commune” of het gemeenschappelijk goede. Verantwoordelijkheid voor het gemeenschappelijk goede betekent bewust afhankelijkheid ervan en betrokkenheid erop. Dit samen nastreven doen we ook vanuit de optie van barmhartigheid. Het is samen delen en voor elkaar zorgen.

We zullen als kerk Gods barmhartige nabijheid zichtbaar maken en de wonden van de mensen mee helpen genezen. Zo ontstaat er verbinding en dat maakt een samenleving waarin de zorg om elkaar centraal staat. Een wereld waarin troost geen rol meer speelt kan een wereld zijn die niemand nog aanspreekt.

Paus Franciscus stelt dat de ware samenleving gerealiseerd wordt wanneer ieder oog heeft voor allen, voor ieders nood en ieders verlangen, ieders hoop en ieders vreugde. De zorg is het hart van de samenleving.